Sonunda Hem Sağlıklı Hem de Yasaksız Olanı Bulduk!

Hem bizi düşünen, hem de hiçbir yasak koymayan bir yaşam rehberiyle tanışmaya hazır olun: Ayurveda. Ayurveda felsefesi ve uygulamalarını Şef ve Yemek Yazarı İdil Yazar’a sorduk.

Ayurvedik beslenme ile ilgili hiç bilgisi olmayan kişilere bu konuyu nasıl anlatırsınız?

Ayurveda, 5000 yıllık Hindistan kökenli bir hayat felsefesi. Bedensel, zihinsel ve spiritüel olarak daha huzurlu ve dengeli yaşamaya yönelik yol çizen bir rehber olarak da tanımlayabiliriz. Herkesin kolaylıkla uygulayabileceği, uygulayınca da değişikliği hemen fark edeceği bir yaşam kılavuzu. Ayrıca; hastalıkları iyileştirmekten ziyade, önlemeyi amaç edinen bir hayat şekli de diyebiliriz.

Ayurvedik beslenme bağlamında sizin detox tanımınız ne?

Vücudumuzu toksinlerden arındıran bir beslenme düzeni oluşturmak. Baharatlar, çaylar, çorbalar; sindirime iyi gelen bütün yiyecek ve içecekler Ayurveda'da ön plana çıkıyor.

Ayurvedik beslenmeye göre en çok hangi baharatlar, neden önemli?

Ayurvedik yapınıza ve mevsimsel özelliklere göre değişiklik gösteren tüm baharatlar diyebiliriz aslında. Mutfakta benim en sık kullandıklarım; kimyon, rezene, zerdeçal, zencefil, tarçın, kakule.

Bir tarifteki malzemelerin ayurvedik beslenmeye göre kötü bir kombinasyon olup olmadığını nasıl anlayabiliriz?

Ayurveda’ya göre kötü kombinasyonlar vücudumuzda “ama”; yani zehir yaratıyor. Bu ama, toksik etki üretiyor ve rahatsızlıklara ya da kimi zaman ciddi hastalıklara yol açabiliyor. Bu nedenle, her öğünden sonra vücudumuzu dinlemek çok önemli.

Kötü kombinasyon yaratan besin grupları, genel olarak şöyle:

Bakliyat + meyve, peynir, yumurta, balık, süt, et, yoğurt
Yumurta + meyve, peynir, balık, yoğurt
Meyve + tüm besinler (meyve ancak pişirilirse diğer besinlerle tüketilebilir)
Tahıllar + meyve
Bal + klarifiye tereyağı, haşlanan ve pişen tüm besinler
Sıcak içecekler + peynir, balık, et, nişasta, yoğurt
Limon + salatalık, süt, domates, yoğurt
Yoğurt + meyve, peynir, yumurta, balık, sıcak içecekler, et, süt
Süt + muz, vişne, kiraz, kavun, karpuz, ekşi meyveler, mayalı ekmek, balık, et, yoğurt

Özetlemek gerekirse; proteinleri karıştırmıyoruz, meyveleri tek başına tüketiyoruz.

Ayurveda’daki üç “Dosha” tipinden “Vata” olduğunuzu öğrendikten sonra beslenmenizde nasıl bir değişiklik yaptınız?

Vücudu ısıtan besinlere daha çok yer vermeye başladım. Mesela baharatlı içecekler, çaylar ve çorbalar. Ayrıca, meyve ve sebzeleri çiğ yemekten ziyade pişirerek yediğimde bana daha iyi geldiğini fark ettim. Vata dosha’sının sindirim sistemi daha zayıf olduğu için; sindirimi ateşleyen zencefil, tarçın, muskat gibi baharatları beslenme düzenime dahil ettim. Bunun dışında, kaliteli yağlar Vata için çok iyi. O nedenle bol bol avokado, ceviz, fındık, badem, ghee ile hazırlanmış yemekler bana iyi geliyor. Bu anlamda şanslıyım.

Hangi Dosha’yı hangi besinlerle eşleştirerek elementlerimizi dengeleyebiliriz?

Vata: Tatlı, ekşi, tuzlu, vücudu ısıtan, güçlendiren besinler
Tatlı meyveler, kök sebzeler, tahıllar, ceviz, badem, fındık gibi yemişler, bitkisel sütler
Pitta: Tatlı, acı, kuru, vücudu soğutan besinler
Baklagil, elma, nar, kişniş, dereotu, maydanoz gibi yeşillikler, salatalık, bitkisel sütler
Kapha: Keskin, kuru ve acı, hafif besinler
Yeşillik, turunçgiller, hafif meyveler, kinoa gibi hafif tahıllar

Ayrıca, Kapha’ların haftada bir gün akşam öğününü atlaması ve gün boyunca limon çayı içmesi de onlara çok iyi gelebilir.

Dondurulmuş gıdalar, ayurvedik açıdan neden kötü enerjili sayılıyor?

Ayurveda’ya göre dondurulmuş, fazla işlem görmüş ya da bayat yemekler, "tamas" yani cansız ve kötü enerji yaratıyor. Denge, canlılık, sağlık ve iyi enerji için taze, organik, mevsimler ve yerel besinler tüketmemiz gerektiği söyleniyor. Zaten mantıklısı da bu değil mi?

Sağlıklı beslenme şekli ya detox yolu olarak görülen Ayurveda’da tatlıların ne kadar yeri var?

Kuş üzümü ya da hurma ile yapılan birçok ayurvedik tatlı var. Mesela sütlacı hurma ile pişirip içine zencefil, tarçın, muskat gibi baharatlar eklerseniz nefis bir ayurvedik tatlı olur.

Ayurveda, mümkün oldukça işlenmiş şekerden uzak durmamızı tavsiye ediyor. Örneğin, ham bal iyileştirici özellikte ancak pişince toksik olur.

Türkiye’ye özgü geleneksel yemek tarifleri ile Ayurvedik yemek tariflerinin iyileştirici yönlerini nasıl karşılaştırırsınız?

Bizim mutfağımızda olduğu gibi, Ayurveda’da da pirincin yeri büyük. Tereyağını klarifiye eder ve nişastası nispeten hafif olan basmati pirincini kullanırsanız, lezzetten kaybetmeden pilav keyfi yapabilirsiniz. Ayrıca bizim mutfağımızda sebzelerin yeri de büyük. Sebzeli yemeklerimiz, mevsimlerine göre ve mümkün oldukça organik malzemelerle hazırlanırsa; enerjimizi yükselten, canlılık veren tercihler olur.

Filizlendirme Ayurvedik beslenmede neden önemli?

Filizlendirme besinlere tazelik ve canlılık veriyor. Aynı zamanda, filizlendirme ile sindirimi zor besinleri, vücudumuz için daha uygun hale getiriyor ve sindirimimizin yükünü azaltabiliyoruz.

Ayurveda felsefesi, normal yemek tariflerine bakışınızı değiştirdi mi?

Ayurveda’nın en sevdiğim tarafı, yasak olmaması. Yemeyi çok seven ve yemekten çok keyif alan bir insanım. Ayurveda sayesinde fazla kaçırdığımda neler yapabileceğimi biliyorum. Aynı zamanda vücudumu daha çok dinlemeyi öğrendim. Bana neyin iyi geldiğini fark ettiğim için günlük seçimlerimde elim ister istemez o besinlere gitmeye başladı. Ayrıca belirtmek isterim ki, Ayurveda’nın en önemli öğretilerinden biri de meditasyon. Daha dikkatli bir beslenme düzeni ve meditasyonla birlikte kendimi daha dengede hissediyorum.

Bu yazıda ifade edilen görüşler, alternatif çalışmalara ışık tutmayı ve konuşmayı teşvik etmeyi hedefler. Yazara ait olan bu görüşler, Be People’ın görüşlerini yansıtmak zorunda değildir ve hekimlerin ve doktorların (tıp doktorlarının) tavsiyelerini bir ölçüde içeriyor olsa bile, sadece bilgilendirme amaçlıdır. Bu yazının; profesyonel tıbbi tavsiyenin, teşhisin ve tedavinin yerine geçmesi hedeflenmemiştir ve özel bir tıbbi tavsiye için buradaki bilgilere güvenilmemelidir.

İdil Yazar- Şef ve Yemek Yazarı

İdil Yazar, Babson College’da Girişimcilik ve Pazarlama Bölümü’nden mezun oldu. Ardından iki sene boyunca New York’ta dünyanın en büyük kozmetik şirketlerinden biri olan Coty’de görev aldı. 2009 yılında Türkiye’ye döndü ve spikerlik yaptı. 2013 senesinde Mutfak Sanatları Akademisi’nde profesyonel aşçılık eğitimi aldı. Spikerlik tecrübesi, aşçılık eğitimi ve mutfağa olan tutkusunu 2015'te açtığı YouTube yemek kanalı ile dijital ortamda birleştirdi. Yayınladığı yüzlerce tarif ve oluşturduğu bir milyona yakın abone sayısıyla zamanla alanında Youtube’un en büyük kanallarından birinin sahibi oldu. 2018'de İdil’s Kitchen isimli Youtube kanalını açarak İngilizce içerik üretimine başladı. Televizyon dünyasında da aktif görev alan Yazar, beIN GURME kanalında İDİL’DEN programını sunarak tarifler paylaştı. 2019 yılında yüksek kaliteli el yapımı çikolata markası Mi’Cao Chocolates'ı kurdu. Şefliğin ve Youtube kariyerinin yanı sıra yemek kitaplarına da imza atan Yazar’ın şimdiye kadar yayınlanmış üç kitabı bulunuyor.